Najważniejsze informacje o Tatrzańskim PN

Położenie	woj. małopolskie
Data utworzenia	1955
Powierzchnia • leśna • uprawna • wodna	211,64 km² 151,91 km² 1,7 km² 2,09 km²
Pow. ochrony • ścisłej • częściowej • krajobrazu	126,1 km² 58,07 km² 27,81 km²
Długość szlaków turystycznych	275 km
Odwiedzających rocznie	> 2,5 mln
Siedziba	ul. Kuźnice 1 34-500 Zakopane

 Logo parku

Tatrzański Park Narodowy (TPN) – jeden z 23 parków narodowych na terenie Polski. Utworzony z dniem 1 stycznia 1955 roku przez rozporządzenie Rady Ministrów z 30 października 1954 r. Jego odpowiednikiem po stronie słowackiej jest TANAP.  Jest piątym co do wielkości PN.

Historia Tatrzańskiego PN

W 1868 Wysoki Sejm Galicyjski uchwalił ustawę „względem zakazu łapania, wytępiania i sprzedawania zwierząt alpejskich, właściwym Tatrom, świstaka i dzikich kóz”. Ustawa należała do pierwszych tego rodzaju norm w Europie. Do jej egzekwowania utworzono straż myśliwską w osobach dawnych kłusowników: Jędrzeja Wali i Macieja Sieczki, którzy porzucili kłusownictwo i stali się zagorzałymi strażnikami przyrody tatrzańskiej. Utworzone w 1873 Towarzystwo Tatrzańskie rozszerzyło ochronę także na niektóre rośliny: szarotkę alpejska, cisa i limbę. Z jego też inicjatywy utworzono Towarzystwo Ochrony Tatr Polskich, które rozpoczęło zbiórkę pieniędzy na wykup Tatr z rąk prywatnych i utworzenie parku narodowego. Wykupiono ok. 1000 ha. Wykup prowadził też Skarb Państwa. W 1932 wykupił ponad 900 ha, a w 1933 ok. 9000 ha Fundacji Kórnickiej. Przedsięwzięcie tworzenia parku narodowego zahamowali technokraci, dla których park był przeszkodą w rozbudowie infrastruktury turystycznej, mimo to, zarządzeniem Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 26 czerwca 1939 r. utworzono szczególną jednostkę organizacyjną Lasów Państwowych „Park Przyrody w Tatrach”, w celu „utrzymania tatrzańskiej flory i fauny oraz ochrony wszelkich innych form przyrody ze względów naukowych, estetycznych, historycznych, pamiątkowych”.

Po II wojnie światowej kontynuowano starania w celu utworzenia w Tatrach parku narodowego. Znacjonalizowano własność rodziny Uznańskich obejmującą ponad połowę polskich Tatr. W 1947 na tym terenie minister leśnictwa utworzył obszar ochronny o nazwie Tatrzański Park Narodowy, rok później w górnej części Doliny Kościeliskiej na terenach wykupionych jeszcze przed II wojną światową przez Skarb Państwa utworzono rezerwat ścisły o nazwie rezerwat przyrody Tomanowa-Smreczyny. W 1954 utworzono Tatrzański Park Narodowy (TPN), włączono w jego obszar także własność Wspólnoty Leśnej Uprawnionych Ośmiu Wsi (doliny Chochołowska i Lejowa). Na utworzenie parku narodowego polskie Tatry musiały czekać sześć lat dłużej niż Tatry Słowackie. Ochroną parkową objęto wówczas cały obszar górski i otulinę na Podhalu. W chwili utworzenia parku Tatry były zdewastowane, liczebność dzikich ssaków była niska, a drzewostan był w opłakanym stanie

Flora i fauna Tatrzańskiego PN

Klimat Tatr, a co za tym idzie ich roślinność, charakteryzuje się piętrowością. Piętro najniższe, czyli piętro regla dolnego, porastają lasy świerkowe, bukowe i jodłowe. Regiel górny to prawie wyłącznie bór świerkowy, rzadko tylko występuje reliktowy bór limbowo-świerkowy. Piętro kosodrzewiny (1550–1800 m) porasta roślinność krzewiasta z przewagą kosodrzewiny. Piętro hal to murawy wysokogórskie z bogatą roślinnością alpejską. Można tu spotkać m.in. wiele gatunków goryczek, goździka lodowcowego, sasankę alpejską. W piętrze turni roślin jest niewiele, choć niektóre z nich są silnie przywiązane do tego piętra wysokościowego np. goryczka przezroczysta i jaskier lodnikowy.

Z tatrzańskich ssaków warto wymienić kozicę i świstaka (które wytworzyły w Tatrach podgatunki: kozicę tatrzańską i świstaka tatrzańskiego), a w niższych partiach jelenia, sarnę europejską, rysia i łasicę pospolitą oraz niedźwiedzia brunatnego. Wśród ptaków króluje orzeł przedni, charakterystyczny jest też pomurnik, gniazdujący w wyższych partiach gór. Można go rozpoznać po czerwonych skrzydłach i niezwykłych zdolnościach wspinaczkowych.

Zarówno faunę, jak i florę Tatr charakteryzuje duża liczba endemitów, i to nie tylko zachodnio-karpackich czy karpackich, ale nawet tatrzańskich, to znaczy występujących wyłącznie w Tatrach. Świstak tatrzański stanowi podgatunek świstaka alpejskiego. Przez pewien czas groziło mu wyginięcie, do czego przyczynił się góralski przesąd, że jego sadło stanowi panaceum na różne choroby. Bogata jest endemiczna fauna bezkręgowców (np. Allogamus starmachi).

Z endemitów roślinnych warto wymienić warzuchę tatrzańską oraz trawy: wiechlinę tatrzańską i granitową. Na uwagę zasługują też dębik ośmiopłatkowy oraz wierzba żyłkowana, relikty epoki lodowcowej.

Bogactwu roślinności odpowiada bogactwo krajobrazowe. Na turystów czeka kilka schronisk. U podnóża Tatr Polskich rozłożone jest Zakopane, natomiast u podnóża Tatr Słowackich istnieje kilka miejscowości z zapleczem turystycznym, jak np. Tatrzańska Łomnica i Poprad. W Tatrach wolno się poruszać tylko po oznakowanych ścieżkach, które zwykle są w dobrym stanie, a w bardziej eksponowanych miejscach są często zaopatrzone w klamry i łańcuchy umożliwiające turystom bezpieczne dotarcie do celu nawet w razie załamania się pogody. Jednym z najczęściej odwiedzanych schronisk tatrzańskich jest schronisko PTTK nad Morskim Okiem. Inną bazą wypadową turystów jest schronisko PTTK w Dolinie Pięciu Stawów Polskich, położone w samym sercu polskiej części Tatr Wysokich. Jeziora tatrzańskie cechuje znaczna przejrzystość wody; spotykany w opracowaniach popularnych i naukowych termin „staw” wywodzi się z nazewnictwa gwarowego i na tyle się upowszechnił, że mianem tym zaczęto nazywać wszystkie jeziora tatrzańskie. Słowacka część Tatr również ma dobre zaplecze turystyczne, ale z racji większej powierzchni słowackiego parku tamtejsze schroniska i hotele są rozmieszczone nieco rzadziej, choć niejednokrotnie również na dużych wysokościach.

Fakt, że południowa granica polskiego Tatrzańskiego Parku Narodowego jest zarazem północną granicą parku słowackiego (TANAP-u), umożliwia swobodne przemieszczanie się zwierząt i ma ogromne znaczenie dla zachowania bioróżnorodności obu tych obszarów chronionych. Zarówno polski, jak i słowacki park narodowy otacza obszar otuliny, na którym dozwolone są niektóre formy działalności rolniczej i gospodarczej. Pewne przejawy tradycyjnej gospodarki rolnej (wypas owiec, koszenie traw) dozwolone są nawet na obszarach pod ścisłą ochroną, co jest o tyle uzasadnione, że działalność taka ma tu wielowiekową tradycję, a zaprzestanie jej może spowodować drastyczne zmiany w ekosystemie.

Ze względu na unikatowy charakter tego wysokogórskiego obszaru oba tatrzańskie parki narodowe zostały w 1993 roku wpisane na listę Rezerwatów Biosfery UNESCO.

Kilka zdjęć przedstawiających Tatrzański PN i jego gatunki

 

 Najważniejsze informacje o Słowińskim PN

Położenie	woj. pomorskie
Data utworzenia	1 stycznia 1967
Powierzchnia – lądowa – morska – wodna (śródl.) – leśna	327,44 km² 113,06 km² 111,71 km² 102,66 km² 60 km²
Pow. ochrony – ścisłej – czynnej – krajobrazowej	53,92 km² 268,88 km² 4,64 km²
Powierzchnia otuliny	302,2 km²
Długość szlaków turystycznych	131 km
Odwiedzających rocznie	282 tys.
Siedziba	Smołdzino

Logo parku

 

Słowiński Park Narodowy – jeden z 23 parków narodowych w Polsce. Jest czwarty pod względem wielkości PN w Polsce.

Utworzony 1 stycznia 1967 na powierzchni 18 069 ha.

Jest położony w środkowej części polskiego wybrzeża, w województwie pomorskim. Obejmuje Mierzeję Łebską, Nizinę Gardeńsko-Łebską, fragmenty moreny czołowej z ostatniego zlodowacenia z najwyższą kulminacją 115 m n.p.m. na wzgórzu Rowokół oraz szereg jezior: Łebsko (7,1 tys. ha), Gardno (2,5 tys. ha), Jezioro Dołgie Wielkie (156 ha) i Dołgie Małe (6,2 ha).

W 1977 został włączony przez UNESCO (w ramach programu „Człowiek i biosfera”) do sieci Rezerwatów Biosfery, a w 1995 wpisany na listę terenów chronionych konwencją ramsarską o obszarach wodno-błotnych o międzynarodowym znaczeniu przyrodniczym pod numerem 757.

Charakterystycznymi elementami Parku są przymorskie jeziora, bagna, łąki, torfowiska, nadmorskie bory i lasy, a przede wszystkim wydmowy pas mierzei z ruchomymi wydmami. Symbolem Parku Narodowego jest mewa srebrzysta.

W 2004 r. został powiększony o 14 675 ha, w tym 11 000 ha wód Bałtyku. Obecnie ma powierzchnię 32 744 ha.

Do 2019 na wzgórzu Rowokół, w obrębie terenu chronionego, gmina Smołdzino zgodnie z decyzją otrzymaną od ministra środowiska Jana Szyszki ma rozpocząć budowę drewniano-ceglanej kaplicy pw. św. Mikołaja

Flora i fauna Słowińskiego PN

Na terenie Parku występują zbiorowiska: wydmowe, torfowiskowe, łąkowe i leśne z czego 10% to bory. Odnaleźć tu można naturalne ciągi sukcesyjne, od roślin pionierskich pojawiających się na plażach do typowych nadmorskich borów bażynowych. Występuje m.in. wydmuchrzyca piaskowa, a innymi gatunkami pionierskimi są rukwiel nadmorska i honkenia piaskowa. Spośród lasów parku 80% stanowią bory.

Ogółem w Parku występuje około 920 gatunków roślin naczyniowych, 165 gatunków mszaków, 500 gatunków glonów, 424 gatunki grzybów, z których 46 jest objętych ochroną ścisłą, a 15 częściową. Należą do nich między innymi: widłak torfowy, mikołajek nadmorski, zimoziół północny, rosiczka okrągłolistna, storczykowate, turzyca piaskowa, długosz królewski, poryblin jeziorny, malina moroszka. Ta ostatnia to relikt polodowcowy.

Z krzewów odnotowano m.in. kostrzewę czerwoną, lnicę wonną, przelota pospolitego, szczotlichę siwą, kocankę piaskową i jasieńca.

Z grzybów chronionych występują: smardz, purchawica olbrzymia, szmaciak gałęzisty i sromotnik bezwstydny; stwierdzono ogólnie ponad 500 ich gatunków. Z porostów, których odnotowano około 250 gatunków, występują m.in. chronieni przedstawiciele Usnea (brodaczki) i Bryoria włostki.

Najważniejszymi zwierzętami Parku są ptaki. Sklasyfikowano tu około 260 gatunków ptaków, z czego 170 wyprowadza lęgi (pozostałe zimują lub pojawiają się na przelotach). Podczas jesiennych i wiosennych przelotów przelatują tędy gatunki z północy, a niektóre zimują; na przelotach obserwowany jest biegus rdzawy (Calidris canutus). Występują także bataliony (Philomachus pugnax), mewy srebrzyste (Larus argentatus), kuliki wielkie (Numenius arquata), krwawodziób (Tringa totanus), ohar (Tadorna tadorna), bekas kszyk (Gallinago gallinago), gęgawa (Anser anser), głowienka (Aytha ferina) i żurawie (Grus grus). Natomiast w lasach można spotkać orła przedniego (Aquila chrysaetos), rybołowa i sowy – m.in. puchacza (Bubo bubo) i włochatkę (Aeogolius funereus). Ze szponiastych występują także m.in. orlik krzykliwy (Clanga pomarina), błotniaki (Circus spp.) i kania ruda (Milvus milvus). Obserwowano również bardzo rzadko zalatującego świergotka szponiastego (Anthus richardi).

W Parku żyją również owady na czele z rzadkimi motylami, chrząszczami i skoczogonkami, z płazów znajdziemy ropuchy i żaby. Odnotowano 490 gatunków owadów, w tym ściśle chronione chrząszcze Carabus (15 gatunków), pływaka lapońskiego, kozioroga bukowca, tęcznika mniejszego oraz pachnicę dębową; z ważek występuje 5 gatunków o ochronie ścisłej, z trzmieli i motyli po 3 gatunki.

Występuje 10 gatunków płazów, w tym ropucha szara (Bufo bufo) i ropucha paskówka (Epidalea calamita), żaba trawna (Rana temporaria), żaba moczarowa (Rana arvalis), żaba jeziorkowa (Rana lessonae), żaba wodna (Rana esculenta) i żaba śmieszka (Rana ridibunda), grzebiuszka ziemna (Pelobates fuscus), traszka grzebieniasta (Triturus cristatus) oraz traszka zwyczajna (T. vulgaris).

Stwierdzono 5 gatunków gadów, są to jaszczurka zwinka (Lacerta agilis), jaszczurka żyworodna (L. vivipara), padalec zwyczajny (Anquis fragilis), zaskroniec zwyczajny (Natrix natrix) oraz żmija zygzakowata (Vipera berus).

Ze ssaków wymienić można umieszczone w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt gatunki, jak rzęsorek mniejszy (Neomys anomalus), mroczek posrebrzany (Vespertilio murinus), nietoperze: borowiec wielki (Nyctalus noctula) i mopek zachodni (Barbastella barbastellus), morświn (Phocoena phocoena) i foka szara (Halichoerus grypus). Spotykane są również rzadkie w całej Europie gatunki, jak bóbr europejski (Castor fiber), wydra europejska (Lutra lutra), 10 gatunków nietoperzy, lis rudy (Vulpes vulpes), borsuk europejski (Meles meles), zając szarak (Lepus europaeus), sarna europejska (Capreolus capreolus) i jeleń europejski (Cervus elaphus).

Kilka zdjęć przedstawiających Słowiński PN i jego gatunki

Najważniejsze informacje o Kampinoskim PN

Położenie	woj. mazowieckie
Data utworzenia	16 stycznia 1959
Powierzchnia – leśna – uprawna – wodna	385,44 km² 275,66 km² 79,5 km² 1,84 km²
Pow. ochrony – ścisłej – częściowej – krajobrazu	46,38 km² 309,9 km² 29,16 km²
Powierzchnia otuliny	377,56 km²
Długość szlaków turystycznych	1230,8 km
Odwiedzających rocznie	1 milion
Siedziba	ul. Tetmajera 38, 05-080 Izabelin

Logo parku

Kampinoski Park Narodowy – polski park narodowy utworzony w 1959 roku w województwie warszawskim (obecnie województwo mazowieckie). Jest drugi co do wielkości PN w Polsce.

21 stycznia 2000 KPN został wpisany na światową listę rezerwatów biosfery UNESCO.

Obejmuje tereny Puszczy Kampinoskiej w pradolinie Wisły, w zachodniej części Kotliny Warszawskiej. W puszczy, która jest pozostałością po Puszczy Mazowieckiej, zaczęto karczowanie polan, uprawę ziemi i budowę osad w XVII w. Osady rozrastały się w miarę powiększania areału rolnego. W XX wieku sytuacja uległa zmianie. Od końca lat 70. ziemia jest wykupowana przez KPN i stopniowo zalesiana, a osadnictwo ograniczane. Na odtworzenie boru potrzeba 150 lat, by powstał najbardziej cenny drzewostan grądowy – 350 do 400 lat. Powierzchnia parku wynosi 38 544 ha, powierzchnia otuliny 37 756 ha.

Wydmy powstałe w pradolinie Wisły i obszary bagienne są najbardziej charakterystycznymi elementami tutejszego krajobrazu. Wydmy Parku uważane są za najlepiej zachowany kompleks wydm śródlądowych w skali Europy. Tak kontrastowe środowiska sprzyjają różnorodności świata roślin i zwierząt. Bagna porośnięte są roślinnością łąkową, turzycami, zaroślami i lasami bagiennymi, do których należą występujące w Parku lasy olsowe i łęgowe. Najczęściej spotykanym w Puszczy Kampinoskiej zespołem leśnym jest kontynentalny bór sosnowy świeży. Z dębów stanowiących tu ważną domieszkę – około 10% – występują trzy gatunki, dwa rodzime: dąb szypułkowy i dąb bezszypułkowy oraz pochodzący z Ameryki dąb czerwony.

Park i dolina nieuregulowanej Wisły ze starorzeczami, piaszczystymi łachami, wyspami i zaroślami stanowią ważne miejsce bytowania wielu zwierząt. Wśród nich znajdują się gatunki przywrócone naturze: łoś – będący symbolem parku, bóbr oraz ryś.

Tereny Parku mają bogatą historię, związaną z walkami o niepodległość. Miały tu miejsce walki powstańcze w 1794 i 1863, walki armii Poznań we wrześniu 1939, a także walki w 1944. Znajdują się tu: mogiły powstańców z 1863, cmentarz partyzantów, jak również cmentarz w Palmirach, na którym spoczywają Polacy rozstrzelani przez Niemców w latach 1939–1944.

Na terenie parku dozwolona jest turystyka piesza, rowerowa i konna. Służą jej znakowane szlaki turystyczne o długości około 360 km oraz Kampinoski Szlak Rowerowy o długości 144,5 km. W okresie wiosenno-letnim bardzo atrakcyjnym środkiem dojazdu na północno-zachodni skraj parku, do Wilczy Tułowskich, jest zabytkowa kolej wąskotorowa z Sochaczewa.

Obszar parku został uznany przez Parlament Europejski za ostoję ptaków o randze europejskiej. W 2000 KPN wraz z otuliną został wpisany na listę rezerwatów biosfery jako Rezerwat Biosfery „Puszcza Kampinoska”. Strefę centralną rezerwatu tworzą obszary ochrony ścisłej parku, strefę buforową obszary ochrony częściowej i krajobrazowej, zaś strefą przejściową jest otulina.

Historia Kampinoskiego PN

W latach trzydziestych utworzono w Puszczy Kampinoskiej pierwsze rezerwaty (Granica, Sieraków, Zamczysko) za sprawą badań Romana (badania florystyczno-fitosocjologiczne) i Jadwigi (badania geomorfologiczno-geologiczne) Kobendzów.

Park został powołany rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 16. stycznia 1959 roku. Został założony na powierzchni 407 km². Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 25 września 1997 jego powierzchnia została zmieniona na 385,4433 km².

Położenie Kampinoskiego PN

Pierwotnie położony w powiatach nowodworskim, pruszkowskim i sochaczewskim w województwie warszawskim. Rozciąga się na północny zachód od Warszawy. Pokrywa się z terenami Puszczy Kampinoskiej.

Gatunki i flora Kampinoskiego PN

Ssaki:

• łoś (od 1951)
• bóbr (w kwietniu 1980 r. wypuszczonych zostało 7 osobników)^[6]
• ryś (od 1992)
• wilk
• wydra europejska
• kuna leśna
• lis
• jeż wschodni
• jenot azjatycki
• sarna
• jeleń
• dzik
• nietoperz
• borsuk europejski

Ptaki:

• sowa błotna
• bocian czarny
• bocian biały
• żuraw
• derkacz
• bąk zwyczajny
• bączek
• zimorodek zwyczajny
• wodniczka
• orlik krzykliwy
• błotniak
• rybitwy
• dzięcioły
• puchacz

Flora

Lasy stanowią 70% powierzchni Kampinoskiego Parku Narodowego. Dominującym siedliskiem roślinnym jest bór świeży.

drzewa:

• dąb
• brzoza
• jesion
• olcha
• topola

relikty glacjalne:

• chamedafne północna
• zimoziół północny
• goździk piaskowy
• łyszczec baldachogronowy
• sasanka łąkowa
• wężymord stepowy
• owsica łąkowa
• wiśnia kwaśna

element subatlantycki:

• goździeniec okółkowy
• chroszcz nagołodygowy
• skalnica ziarnista
• wąkrota zwyczajna
• prosiennicznik nagi
• tomka oścista

gatunki subkontynentalne (oprócz ww. reliktów):

• leniec bezpodkwiatkowy
• krwawnik pannoński
• kocanki piaskowe

gatunki górskie:

• paproć górska
• paprotnik kolczysty
• nerecznica górska
• świerzbnica leśna
• pępawa miękka

gatunki borealne i borealno-górskie:

• widłak goździsty
• nerecznica grzebieniasta
• wierzba czarniawa
• pomocnik baldaszkowy

Kilka zdjęć przedstawiających Kampinoski PN i jego gatunki

 

 

 

 Najważniejsze informacje o Bieszczadzkim PN

Położenie	woj. podkarpackie, pow. bieszczadzki
Data utworzenia	1973
Powierzchnia – leśna – uprawna – wodna	292,02 km² 247,24 km² 21,12 km² 0,76 km²
Pow. ochrony – ścisłej – częściowej	184,25 km² 107,77 km²
Długość szlaków turystycznych	206 km
Odwiedzających rocznie	200 000
Siedziba	Ustrzyki Górne

Historia Bieszczadzkiego PN

Bieszczadzki Park Narodowy jest trzecim co do wielkości parkiem narodowym na terenie Polski. W chwili utworzenia w 1973 obejmował masyw Tarnicy, Krzemienia i Halicza, oraz podszczytowe partie Połoniny Caryńskiej o powierzchni zaledwie 59,55 km². Obszar parku był powiększany czterokrotnie w latach 1989, 1991, 1996 oraz 1999. Jednakże pojęcie „park narodowy” znane jest w polskich Bieszczadach znacznie wcześniej niż 1973 rok. Otóż od lat 50. XX wieku połoniny znajdowały się w zarządzie dyrektora Tatrzańskiego Parku Narodowego. Było to związane z poszukiwaniem nowych pastwisk dla podhalańskich owiec, którym ochrona ścisła łąk w Tatrzańskim PN zabroniła wstępu na hale tatrzańskie. Obecnie w granicach Bieszczadzkiego PN znajduje się ogromna część tzw. polskich Bieszczadów Wysokich, a także kilka enklaw, z największą w dolinie górnego Sanu, gdzie Park przejął po kombinacie Igloopol łąki i nieużytki.

W 1992 stał się częścią Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery „Karpaty Wschodnie”. Bieszczadzki Park Narodowy zajmuje południowo-wschodnią część województwa podkarpackiego. Na jego obszarze leży także najbardziej na południe wysunięty punkt Polski, położony przy granicy z Ukrainą, szczyt Opołonek (1028 m n.p.m.). Siedziba Dyrekcji Parku mieści się w Ustrzykach Górnych. Gatunkiem „herbowym” Bieszczadzkiego Parku Narodowego jest ryś. Bieszczadzki Park Narodowy powołano w 1973 roku.

W latach 1991-2003 dyrektorem BPN był inż. Wojomir Wojciechowski^[1].

Pierwsze plany dotyczące jego utworzenia pochodzą z połowy lat 50-ych XX wieku. Początkowo BPN zajmował łącznie powierzchnię 5 582 ha, obejmując swoimi granicami najwyższe szczyty Bieszczadów, m.in.: Tarnicę (1346 m n.p.m.), Krzemień (1335 m) i Halicz (1333 m) oraz pasmo Połoniny Caryńskiej (1297 m). Park powiększano jeszcze kilkakrotnie w latach 1989, 1991, 1996 i 1999. Obecnie jego powierzchnia wynosi 29 202 ha. Jest on największym obszarowo parkiem narodowym w polskich górach.

Ornitofauna BPN liczy ponad 140 gatunków ptaków lęgowych. Szczególnie cenne są gnieżdżące się tu duże ptaki drapieżne, w tym: orły przednie, orliki krzykliwe, gadożery i trzmielojady. Spośród sów spotyka się tu większość rzadkich krajowych gatunków: sóweczki, włochatki, puchacze i puszczyki uralskie. Zagęszczenie tego ostatniego należy do najwyższych w Europie. W granicach Bieszczadzkiego PN gniazdują także chronione gatunki dzięciołów, w tym wpisane na listę „Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt”: dzięcioł białogrzbiety i dzięcioł trójpalczasty. W najwyższych partiach Parku można zobaczyć rzadkie gatunki ptaków wysokogórskich, takich jak: siwerniak i płochacz halny, a sporadycznie także nagórnik.

W latach 1944–1947 z obszaru znajdującego się obecnie w granicach Bieszczadzkiego Parku Narodowego wysiedlono ludność ukraińską, a tereny dawnych wsi i osad zaczęły porastać drzewami i krzewami, i coraz liczniej pojawiały się dzikie zwierzęta. W ten sposób ukształtowany na pół naturalny, a na pół wywołany działalnością człowieka krajobraz nosi nazwę „krainy dolin”. Wędrując po bieszczadzkich dolinach można nadal odnaleźć ślady dawnego osadnictwa – miedze i terasy pól, piwnice i zawalone studnie, podmurówki domów, przydrożne drzewa i zdziczałe sady. Dla zachowania otwartych terenów prowadzi się regularne koszenia, a od 1993 r. również wypas koni huculskich. Hodowle tego wywodzącego się z Karpat Wschodnich konia znajdują się w Wołosatem i Tarnawie Niżnej.

Na terenie Bieszczadzkiego Parku Narodowego istnieje kilkanaście ścieżek przyrodniczo-historycznych, które w większości prowadzą wzdłuż istniejących szlaków pieszych. Poszczególne przystanki oznaczono w terenie małymi tabliczkami z symbolem każdej trasy i kolejnym numerem przystanku. Szczegółowe opisy wraz z rycinami i zdjęciami ciekawych roślin i zwierząt umieszczono w serii zeszytowych przewodników, które można kupić w sezonie turystycznym w każdym z przeszło dwudziestu punktów informacyjno-kasowych parku narodowego. W Ustrzykach Dolnych znajduje się Ośrodek Naukowo-Dydaktyczny i Muzeum Przyrodnicze Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Muzeum posiada jedną z największych w Polsce kolekcji okazów przyrodniczych. Usytuowane na trzech poziomach zbiory pogrupowano tematycznie: ogólna systematyka zwierząt, geologia, flora i fauna Bieszczadów oraz zagadnienia z ochrony przyrody i historii regionu. Turyści udający się do BPN od strony Ustrzyk Dolnych mogą odwiedzić Ośrodek Informacji i Edukacji Turystycznej w Lutowiskach, który jest otwarty przez cały rok. Znajduje się tu punkt informacji turystycznej, sala wystawowa, można zakupić wydawnictwa, obejrzeć film lub też skorzystać z noclegów i zjeść posiłek. Więcej szczegółowych informacji na temat zasobów przyrodniczych Bieszczadzkiego Parku Narodowego oraz bieżące informacje o jego działalności można odnaleźć na oficjalnej witrynie internetowej www.bdpn.pl.

W celu skutecznej ochrony bogactwa przyrodniczo-kulturowego obszarów przygranicznych Polski, Słowacji i Ukrainy w roku 1992 pod auspicjami UNESCO utworzono Międzynarodowy Rezerwat Biosfery „Karpaty Wschodnie”. Obejmuje on swoim zasięgiem trzy parki narodowe: Bieszczadzki Park Narodowy, Park Narodowy Połoniny na Słowacji oraz Użański Park Narodowy na Ukrainie. Przylegają do nich dwa polskie parki krajobrazowe: Doliny Sanu i Ciśniańsko-Wetliński oraz na Ukrainie Nadsański Park Krajobrazowy. W 1998 roku Bieszczadzki Park Narodowy jako drugi obszar chroniony w Polsce (pierwszym był Białowieski Park Narodowy) otrzymał Dyplom Europejski przyznany przez Radę Europy w uznaniu za wysiłki włożone w ochronę unikalnych w skali kontynentu wartości przyrodniczych. Większa część Bieszczadów Zachodnich, w tym Bieszczadzki Park Narodowy została objęta ochroną w ramach europejskiej sieci NATURA 2000.

Flora Bieszczadzkiego PN

Bieszczadzki Park Narodowy chroni najwyższe partie polskiej części Karpat Wschodnich. W Parku wyróżniono dwa piętra roślinno-klimatyczne: regiel dolny i połoniny. Blisko 80% obszaru BPN zajmują naturalne lasy liściaste i mieszane z bukiem, olszą szarą, jaworem, świerkiem i jodłą, z czego 15% uznaje się za drzewostany puszczańskie o charakterze pierwotnym. Można je odszukać m.in. na: południowo-zachodnich zboczach Małej i Wielkiej Rawki oraz na północnych stokach Smereka. Obszary objęte ochroną ścisłą zajmują około 63% powierzchni. Jest to największy wskaźnik spośród wszystkich parków narodowych w Polsce.

Liczba gatunków roślin naczyniowych stwierdzonych w Bieszczadzkim PN wynosi blisko 780, z czego około 30 to gatunki wschodnio-karpackie np. tojad wschodniokarpacki i tauryjski, goździk kartuzek, goździk skupiony, lepnica karpacka, pszeniec biały, z których 7 to endemity Karpat Wschodnich (np. pszeniec biały, tojad wschodnio-karpacki i goździk kartuzek skalny). Ponadto stwierdzono tu obecność 250 gatunków mchów, 500 gatunków porostów i 1000 gatunków grzybów. Powyżej górnej granicy lasów od wysokości 1150–1250 m n.p.m. rozciąga się unikalne i niespotykane gdzie indziej w Polsce piętro wschodniokarpackich hal nazywanych „połoninami”, które zajmuje powierzchnię ok. 1800 ha. Prawie 90% tego obszaru podlega ochronie ścisłej. Prowadzony bardzo intensywnie przez dawnych mieszkańców wypas bydła ustał na połoninach w połowie lat 40. XX wieku. Rośnie tu szereg roślin rzadko lub w ogóle nie spotykanych w innych polskich górach, takich jak: tojad bukowiński, fiołek dacki, ostrożeń wschodniokarpacki czy też pszeniec Herbicha. Wczesną wiosną wzdłuż cieków wodnych bardzo licznie zakwita śnieżyca wiosenna. Występuje tu jej karpacki podgatunek, charakteryzujący się tym, że często spotykane są osobniki, u których na jednej łodydze występują dwa kwiaty.

Gatunki występujące w Bieszczadzkim PN

Bieszczadzki Park Narodowy stanowi ostoję dla przeszło 230 gatunków kręgowców, w tym 58 gatunków ssaków. W jego granicach występują prawie wszystkie krajowe gatunki dużych ssaków drapieżnych z niedźwiedziem, wilkiem, rysiem i żbikiem oraz roślinożernych, z żubrem i jeleniem karpackim. W latach 60. XX w. z ośrodków hodowlanych w Pszczynie i Niepołomicach przywieziono w Bieszczady blisko 20 żubrów. Zwierzęta te na tyle się tutaj zaaklimatyzowały i dostosowały do górskich warunków, że obecnie ich liczba sięga 280 osobników, z czego kilkadziesiąt przebywa na terenie parku. Jest to największe dziko żyjące górskie stado tych zwierząt na świecie.

Spośród 230 gatunków kręgowców, w parku można spotkać takie zwierzęta jak:

Poza kręgowcami jest też dużo wyjątkowych pierścienic, owadów i pajęczaków

Kilka zdjęć przedstawiających Bieszczadzki PN i jego gatunki

 

Najważniejsze informacje o Biebrzańskim PN 

Położenie	województwo podlaskie
Data utworzenia	9 września 1993
Powierzchnia – leśna – uprawna – wodna	592,23 km² 155,44 km² 181,8 km² 8,9 km²
Pow. ochrony – ścisłej – częściowej – krajobrazu	50,75 km² 278,85 km² 262,63 km²
Powierzchnia otuliny	668,24 km²
Długość szlaków turystycznych	789,7 km
Odwiedzających rocznie	54 tys.
Siedziba	Osowiec-Twierdza 8 19-110 Goniądz

Logo parku

Biebrzański Park Narodowy

To jeden z 23 parków narodowych Polski, utworzony 9 września 1993. Największy Park w Polsce o powierzchni 592,23 km², położony na terenach Kotliny Biebrzańskiej w województwie podlaskim. Siedziba Parku znajduje się w Osowcu-Twierdzy, gmina Goniądz.

Położenie Biebrzańskiego PN

Obejmuje dolinę Biebrzy począwszy od ujścia Niedźwiedzicy do Biebrzy, a skończywszy na ujściu Biebrzy do Narwi. Niemal cały bieg Biebrzy znajduje się na terenie parku (ok. 155 km). Ochronę tego terenu zapoczątkowano w latach międzywojennych, tworząc dwa rezerwaty: Czerwone Bagno (w zmienionych granicach istniejący do dziś) oraz Grzędy. W roku 1989 staraniem Towarzystwa Biebrzańskiego utworzono Biebrzański Park Krajobrazowy, obejmujący tereny basenów dolnego i środkowego. Cztery lata później park krajobrazowy przekształcono w park narodowy.

W 1995 r. Biebrzański Park Narodowy wpisany został na listę wodno-błotnych obszarów chronionych Konwencją Ramsar.

Od roku 2010 Biebrzański Park Narodowy jest w całości włączony do spisu ostoi ptaków IBA prowadzonego przez BirdLife International.

Walory przyrodnicze Biebrzańskiego PN

Na terenie Biebrzańskiego Parku Narodowego spotyka się zbiorowiska wodne, bagienne, torfowiskowe, szuwary, a także zbiorowiska leśne (olsy, brzeziny, łęgi). Szczególnie cenna jest duża grupa zbiorowisk mechowiskowych, zawierających liczne gatunki rzadkie i reliktowe (brzoza niska, wierzba lapońska, gnidosz królewski), zanikające w innych częściach kraju.

Szata roślinna odznacza się ogromną różnorodnością, wysokim stopniem naturalności i obecnością wielu rzadkich gatunków, jak storczyki (storczyk krwisty, obuwik pospolity, podkolan biały, kruszczyk rdzawoczerwony, kruszczyk szerokolistny, tajęża jednostronna), rosiczki (rosiczka okrągłolistna, rosiczka długolistna), widłaki (jałowcowaty, goździsty, wroniec).

Na Bagnach Biebrzańskich gniazduje wiele gatunków ptaków związanych ze środowiskiem bagiennym. Występują tu izolowane stanowiska lęgowe gatunków borealnych, a także gatunków, których centrum zasięgu geograficznego znajduje się w strefie tajgi i tundry. Ponadto Kotlina Biebrzańska ma ogromne znaczenie dla wielu gatunków ptaków żerujących oraz wypoczywających w czasie corocznych wędrówek. Dla ptaków siewkowatych, wymagających rozległych, podmokłych obszarów, Biebrza stanowi jedną z najważniejszych ostoi w Europie Środkowej.

Najbardziej charakterystyczne lęgowe gatunki ptaków to: batalion (widoczny w emblemacie parku), wodniczka, bekasik, dubelt, kszyk, kulik wielki, biegus zmienny, żuraw, rybitwa białoskrzydła i białowąsa, puchacz, orlik krzykliwy oraz sowa błotna.

Najbardziej charakterystycznym ssakiem Biebrzańskiego PN jest łoś, który jedynie tu przetrwał okres II wojny światowej; liczebność wynosi około 400 sztuk.

Na terenie Biebrzańskiego Parku Narodowego występuje 49 gatunków ssaków, 271 gatunków ptaków, 36 – ryb, 12 – płazów, 5 – gadów. Bezkręgowce są reprezentowane przez ponad 700 gatunków motyli, 448 gatunków pająków, ponad 500 gatunków chrząszczy, 19 gatunków pijawek oraz 42 gatunki chruścików.

Kilka zdjęć przedstawiających Biebrzański PN i jego gatunki